سخني درباره عمرخيام

حکيم ابوالفنح عمرخيام ازبرجسته ترين حکما ورياضي دانان جهان اسلام به شمار مي رود. وي درشهرنيشابوردرسال(429 ه ق) ديده به جهان گشود وهمانجا زيست

و درسال(517 ه ق) جان به جان آفرين تسليم کرد. خيام به قدري در  رياضيات پيشرفت کرده بود که ازسوي ملکشاه سلجوقي فرا خوانده شد تا تقويم را اصلاح کند. حاصل کاراودراين زمينه تقويم جلالي است که هنوزاعتبار و رواج دارد واز تقويم گريگوريايي دقيق تراست.

او دوازده کتاب ازخود به جا گذاشته که مهمترين آنها کتاب جبراست. درزمان ما دکتر غلامحسين مصاحب رياضي دان ايراني با تاليف کتاب حکيم عمرخيام به عنوان عالم جبر براي نخستين بارمقام علمي عمرخيام را دررياضيات به طور مستقل به فارسي زبانان شناساند.    

                          سخني درباره خواجه نصيرالدين طوسي

خواجه نصيرالدين مشهوربه محقق طوسي،حکيم ودانشمند بزرگ جهان درسال (597ه. ق) درشهرطوس ديده به جهان گشود. اين محقق گران قدرجهان تشيع در زمان هلاکوخان به وزارت رسيد ودرهمان زمان رصدخانه مراغه را با بيش از 12 دستگاه وابزارنجومي جديد با ابتکارخود ساخت که ازشاهکارهاي علمي جهان درقرون وسطي بود. بعدها تيکوبراهه منجم هندي با تقليد ازاو رصدخانه(اوزانين برگ) را برپا کرد.

خواجه حدود80 کتاب ورساله دررياضيات،نجوم،فلسفه،تفسيرومسائل اجتماعي نوشت وازکارهاي معروف اودرعلوم وضع مثلثات وقضاياي هندسه کروي،تفهيم بينهايت کوچک ما ونظريه ارشميدس است.«علامه حلي شاگرد وي ازاوبه عنوان استاد بشرياد مي کند».«جورج سارتن وي را بزرگترين رياضي دان اسلام به شمار مي آورد».«بروکلمن مي گويد: وي مشهورترين دانشمند قرن هفتم است». اين حکيم الهي سرانجام درسال(672ه.ق) درشهرمقدس کاظمين درگذشت وبنابر وصيت خودش اورا درپايين پاي دو امام معصوم دفن کردند.                          

                     گذري بر زندگي ابوالوفاي بوزجاني

ابولوفا بوزجاني، يکي ازبزرگترين رياضي دانان و منجمان دوره اسلامي، در سال (328ه. ق) دربوزجان(تربت جام خراسان) متولد شد. کتابي که او درعلم حساب نوشته است نخستين بار مورد توجه دانشمندان اروپايي قرارگرفت.

بوزجاني در اين کتاب براي حل معادله ها از اعداد صحيح استفاده کرده است . به نظر يکي از دانشمندان به نام « يوشکويچ » ، او نخستين رياضي دان مسلمان است که اعداد منفي را به کاربرده است .

بوزجاني هم چنين در زمينه هندسه ودرترسيمات هندسي ونيز علم مثلثات روشهاي تازه اي براي حل مسايل ابداع کرده وموجب پيشرفت اين علوم شده است .

« به پاس خدمات بوزجاني به رياضيات و نجوم ، يکي از دهانه هاي ماه را به نام او نامگذاري کرده اند .             

امام معصوم دفن کردند.

                  گذري برزندگي ابوريحان بيروني

با وجود گذشت ايام، ابوريحان وجودي است که هنوز ازلحاظ فکر،جوان و تازه مي نمايد وچنين مي نمايد که ازدانشمندان هم عصرما است. دروسعت فکر،انتقاد، ريشه يابي علت هاي حوادث و عشق عميق به تحقيق صاحب مقامي ممتاز است.

او نظير«لئوناردو داوينچي» و«لايب نيتز» درحکمت، تاريخ، رياضيات،نجوم و جغرافيا استاد بوده است وبه چندين زبان تسلط داشته است.

اوتاليفات مهمي داشته است ازجمله کتاب «الفهيم» درمقدمات علم هيئت و هندسه که به شکل سوال و جواب درآورده است وخود آن را دردونسخه عربي و فارسي که يکي ترجمه ديگري نيست، تنظيم کرده است.

ابوريحان به حرکات وضعي زمين معتقد بوده است وبا اشاره به قوه جاذبه وبا استدلال علمي حرکت زمين را ثابت کرده است، تحقيقاتي هم درباره انتشار نور داشته است.

ابوريحان معاصرابن سينا بوده است و مانند سايردانشمندان آزادهمورد  بغض وکينه سلطان محمود غزنوي بوده است. سلطان محمود وي را بخاطرفضيلت علمي و فلسفي،آزادگي ومناعت طبع وامتناع ازتملق و چاپلوسي به مرگ گحکوم کرده بود،ولي با ميانجگري اطرافيان سلطان محمود ازمرگ نجات يافت.

                        گذري برزندگي اوريست گالوا

درسال 1811 ميلادي دريکي ازناحيه هاي کنارپاريس کودکي متولد شد که او را اوريست نام نهادند ، پدرش مردي فاضل وآزاديخواه بود. اوريست تا 12 سالگي معلمي جزمادرش نداشت. درسن12 سالگي به مدرسه رفت ولي تحمل انضباط خشن مدارس آن زمان فرانسه برايش تحمل ناپذير بود. او خارج ازمدرسه با پشتکاروجديت به مطالعه آثار رياضي آن زمان مانند کتاب اصول هندسه از «لژاندرو» وآثار جبري از«لاگرانژ» پرداخت.

گالوا درشانزده سالگي به تحقيق درحل معادلات جبري پرداخت.کارهايي که او انجام داد، امروزه به نام تئوري گالوا بخش مهم و پيشرفته اي ازجبررا  تشکيل   مي دهد. گالوا درسال1829 درامتحان ورودي دانشسراي عالي پاريس پذيرفته شد و وارد دانشسراي عالي شد. 

گالوا علاوه براينکه کارهاي مهمي دررياضيات انجام داد که اينک به نام او ثبت شده است، انساني بود، آزاده و ترقي خواه. او خصومت با استبداد و فرومايگي را ازپدرش به ارث برده بود. درطول عمرکوتاه خود،همواره به سبب افکارآزادي خواهانه اش درگيري داشت و مورد آزار مخالفينش بود. سرانجام هم در21 سالگي دريک درگيري کشته شد.

             سخني درباره ابوالحسن عبدالرحمان صوفي رازي

ابوالحسن عبدالرحمان صوفي رازي درسال282 هجري شمسي درشهر ري به دنيا آمد وي ازنوابغ علم نجوم درجهان به شمارمي رود وکتاب صورالکواکب او به چندين زبانترجمه شده است. او سحابي ها و ستارگان مزدوج را بدون داشتن تلسکوپ کشف کرد و نظريه بطلميوس را اصلاح نمود. کشف سحابي زن به زنجير بسته در اندرومدا وسحابي وول پکولا در صورت فلکي وروباه و کشف چند سحابي ديگر از کارهاي اوست.

صوفي رازي نصف النهارشيرازرا محاسبه کرد و يک کره سماوي نقره اي ساخت که بسياردقيق است ودرموزه قاهره نگهداري مي شود. جامعه علمي جهان به پاس خدمات برجسته اين دانشمند بزرگ ومسلمان ايراني نام وي را بر ده نقطه از کره ماه ثبت کرده است. اين شخصيت بزرگ در 13 محرم سال 365 هجري شمسي درشيراز درگذشت و درهمانجا به خاک سپرده شد.        

                             سخني درباره فيثاغورس

فيثاغورس رياضيدان و فيلسوف يونان باستان بود که 530 سال پيش قبل ازميلاد مسيح مي زيست و رهبر گروهي ازفلاسفه بود که بيش از100 سال دراوج شهرت بودند. اين گروه علاوه بر رياضيات به موسيقي اخلاق و مذهب نيز مي پرداختند. آنها کشفيات زيادي دررياضيات انجام دادند که مطابق آيين خود همه را  به شخص فيساغورس نسبت دادند.ازجمله ثابت کردند که مجموع زاويه هاي داخلي يک مثلث 180 درجه است. قضيه فيثاغورس را به جرات مي توان معروفترين قضيه هندسه ناميد که تا کنون بيش از370 اثبات براي آن وجود داشته است. فيثاغورس بعد از 84 سال زندگي درسال 446 قبل ازميلاد جان به جان آفرين تسليم کرد.